• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Wise One

The Fragrance
of Faith

ส้มโฮง


วัดดุมใหญ่ อำเภอม่วงสามสิบ

จังหวัดอุบลราชธานี

'ส้มโฮง' เป็นชื่อท้องถิ่นที่ชาวอีสานใช้เรียกต้นสำโรง ไม้ยืนต้นซึ่งกระจายพันธุ์กว้างขวางในหลายทวีป ตั้งแต่แถบแอฟริกาตะวันออก เอเชียใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เรื่อยไปจนถึงออสเตรเลีย แต่ชื่อสากลต่างหากที่ดูจะบ่งบอกคุณลักษณะโดดเด่นที่สุดของมัน ซึ่งอาจจะไม่ค่อยน่าพึงประสงค์นักสำหรับจมูกคนทั่วไป

ชื่อวิทยาศาสตร์ของต้นส้มโฮงคือ Sterculia foetida L. ชื่อสกุล Sterculia นั้นมาจากคำว่า 'Sterquilinus' ซึ่งเป็นชื่อเทพเจ้าแห่งปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยมูลสัตว์ตามคติความเชื่อโรมัน ขณะที่คำระบุประเภทสายพันธ์ foetida ก็ไม่น้อยหน้า เพราะเป็นภาษาละติน แปลว่า 'มีกลิ่นเหม็น' ส่วนชื่อสามัญภาษาอังกฤษนั้นก็มีทั้ง bastard poon และ skunk tree

ส้มโฮงทำให้เรารู้ว่าไม่ใช่ดอกไม้ทุกดอกจะหอม นับเป็นข้อดีที่ดอกสีแดงเข้มของส้มโฮงบานอยู่สูง เพราะกลิ่นของมันร้ายกาจ บางคนถึงกับเทียบกับกลิ่นผายลม บางคนก็ว่าแรงขนาดอุจจาระ ถึงขนาดมีคำเตือนว่าไม่ควรปลูกไว้ใกล้ที่พักอาศัย แต่ก็ใช่ว่าส้มโฮงจะไม่มีคุณสมบัติพึงปรารถนาอื่นมาทดแทน

The Fragrance of Faith

ส้มโฮงหรือสำโรงเป็นพันธุ์ไม้ที่เจริญเติบโตได้ทั่วประเทศไทย ในอดีตพบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยเฉพาะเขตป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง หรือป่าโปร่งทั่วไป ในระดับความสูงราว 100-600 เมตรจากระดับน้ำทะเล แต่เมื่อพื้นที่ป่าหดหาย สำโรงจึงกลายเป็นต้นไม้หายาก ไม่ค่อยเป็นที่รู้จักของใครต่อใคร

จุดเด่นของต้นส้มโฮงซึ่งเป็นไม้เนื้ออ่อนโตเร็วนั้นอยู่ที่รูปทรงต้น คือลำต้นเปลาตรงสูงชะลูด ดิ่งสู่ฟ้าอย่างแน่วแน่ และเริ่มแตกกิ่งก้านที่ความสูงประมาณ 8-10 เมตรขึ้นไปในแนวตั้งฉากกับลำต้น และจึงแผ่กว้างออกไปโดยรอบ แตกกิ่งก้านในระดับสูงขึ้นเรื่อยๆ ด้วยระยะห่างใกล้เคียงกัน ทำให้ทรงพุ่มของใบที่ดกหนามีลักษณะเป็นชั้นๆ ดูคล้ายฉัตร

ราวเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม หลังฤดูฝนผ่านพ้น ส้มโฮงจึงเริ่มออกดอกเป็นช่อตามปลายกิ่งหรือซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ความพิเศษของดอกส้มโฮงนอกจากกลิ่นที่กล่าวมาแล้ว มันยังไม่มีกลีบดอกอีกด้วย มีเพียงกลีบเลี้ยงที่ปกคลุมด้วยขนละเอียดสีขาว บริเวณโคนกลีบติดกันเป็นทรงถ้วย ส่วนปลายกลีบแยกออกเป็นห้ากลีบ ม้วนงอออกจากกัน

ล่วงเข้าต้นปี ช่วงเวลาผลัดใบดำเนินไปพร้อมกับการพัฒนาดอกเป็นผล ผลของส้มโฮงอยู่รวมกันพวงละ 4-5 ผล แต่ละผลนั้นเป็นทรงกลมรี ผิวเรียบแข็ง กว้างประมาณ 6-9 เซนติเมตร ยาวประมาณ 8-10 เซนติเมตร ผลอ่อนสีเขียว ครั้นแก่จะเปลี่ยนเป็นสีส้มและแดงเข้มตามลำดับ เมื่อผลแก่จัดจึงแตกออกตามร่องบนผิว แยกเป็นสองฝาที่ไม่ขาดจากกัน ดูเหมือนอ้าปากเผยให้เห็นเมล็ดกลมรีผิวสีดำจำนวนมาก ซึ่งซ่อนอยู่ภายใน หลังจากนั้นเปลือกผลจะแข็งเหมือนไม้และกลายเป็นสีน้ำตาล

เมล็ดส้มโฮงก็น่าสนใจเช่นกัน หากแกะเปลือกหุ้มสีดำออกจะเห็นเนื้อในสีคล้ายเมล็ดแมคคาเดเมีย สามารถรับประทานได้ แต่ควรต้ม เผา หรือทำให้สุกด้วยความร้อนก่อน แม้ตอนเป็นดอกจะมีกลิ่นไม่พึงประสงค์ แต่รสชาติของเมล็ดกลับหอมมันเหมือนถั่วลิสง เนื้อในเมล็ดมีส่วนประกอบของน้ำมันเกือบร้อยละ 40 คุณสมบัติเทียบเท่าน้ำมันดอกทานตะวันหรือน้ำมันถั่วเหลือง จะใช้เป็นเชื้อเพลิงชีวภาพหรือจุดไฟให้แสงสว่างก็ได้

ส้มโฮงในภาพนี้มีอายุมากกว่าสามร้อยปี สูงเกือบสี่สิบเมตร เส้นรอบวงลำต้นประมาณเจ็ดเมตร อยู่ในวัดดุมใหญ่ ตำบลดุมใหญ่ อำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี ปรากฏความเป็นมาว่าเกิดและเติบโตเองตามธรรมชาติ มาตั้งแต่ก่อนสร้างวัดในปี 2387 ถือเป็นต้นส้มโฮงที่เก่าแก่ และสูงใหญ่ที่สุดในชุมชน แม้ในเขตดอนปู่ตาทางฝั่งตะวันตกของหมู่บ้านจะมีต้นส้มโฮงอีกจำนวนหนึ่ง แต่ก็ไม่มีต้นใดจะยิ่งใหญ่เทียบเท่าต้นนี้

ในสมัยที่วัดดุมใหญ่ยังเป็นวัดป่าและมีต้นไม้ขึ้นหนาแน่น ละแวกต้นส้มโฮงถูกจัดเป็นเขตป่าช้าสำหรับเผาศพพระสงฆ์และญาติโยมในชุมชน แม้จะพัฒนาภูมิทัศน์ทั่วบริเวณ ตัดต้นไม้ออกบางส่วน และยกเลิกป่าช้าตรงนั้นไปแล้ว แต่เรื่องเล่าขานถึงสิ่งลี้ลับก็ยังถูกบอกต่อกันมาเรื่อยๆ ชาวบ้านเชื่อว่าต้นส้มโฮงมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์สถิตอยู่และแสดงปาฏิหาริย์ให้เห็นมาแล้วหลายครั้ง จึงเกิดความศรัทธาและกลายเป็นสิ่งที่พวกเขาใช้ยึดเหนี่ยวจิตใจ ไม่ว่าจะการงาน การเรียนการสอบเข้าใดๆ ส้มโฮงใหญ่ต้นนี้จะเป็นสถานที่ที่ชาวบ้านมาบนบานขอให้สมประสงค์ และยังจัดเครื่องสักการบูชาทุกวันพระและช่วยกันดูแลต้นไม้เป็นอย่างดีตลอดสองทศวรรษที่ผ่านมา

ความขลังของต้นส้มโฮงดูจะหอมหวนกว่ากลิ่นของมันมากมาย

Skunk Tree

Flower Stalks
Leaves
Fruits
Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
เชียง
บ้านบัว อำเภอกุดบาก

จังหวัดสกลนคร
ยางนา
บ้านสวนยาง อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
ช้าม่วง
อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช ถนนแม่สอด-ตาก

อำเภอเมืองตาก จังหวัดตาก
โพธิ์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถนนพระจันทร์

เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
จัน
พระนารายณ์ราชนิเวศน์ ถนนสรศักดิ์

อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
ไทรย้อยใบทู่
คลองสังเน่ห์ อำเภอตะกั่วป่า

จังหวัดพังงา
มะขาม
วัดศิลามงคล อำเภอหล่มเก่า

จังหวัดเพชรบูรณ์
เลียงผึ้ง
ชุมชนบ้านสะนำ อำเภอบ้านไร่

จังหวัดอุทัยธานี
ตะเคียนทอง
วัดตะเคียนงาม ถนนเฉลิมบูรพาชลทิต อำเภอแกลง

จังหวัดระยอง
มะเดื่อกวาง
ป่าบ้านดอนดงคำ อำเภอน้ำพอง

จังหวัดขอนแก่น
ไกร
ถนนโยธา เขตสัมพันธวงศ์

กรุงเทพมหานคร
ไทรย้อย
เดอะ แจม แฟคทอรี่ ถนนเจริญนคร เขตคลองสาน

กรุงเทพมหานคร
จำปาขาว
วัดกลางศรีพุทธาราม ถนนอุดรดำริห์ อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
มะขาม
วัดแค ถนนสมภารคง อำเภอเมืองสุพรรณบุรี

จังหวัดสุพรรณบุรี
ก้ามปู
บ้านปาร์คนายเลิศ ถนนวิทยุ เขตปทุมวัน

กรุงเทพมหานคร
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน