• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Wise One

Against
All Odds

โกงกางใบเล็ก


บ้านหาดทรายขาว อำเภอเมืองระนอง

จังหวัดระนอง
พืชบกส่วนใหญ่หายใจรับก๊าซออกซิเจนผ่านปากใบ
แต่ใบของโกงกางสายพันธุ์นี้กลับมีหน้าที่หลัก
ในการสังเคราะห์แสงและขับเกลือ

ณ รอยต่อระหว่างแผ่นดินระนองกับท้องทะเลอันดามันเป็นแนวปะทะของน้ำจืดกับน้ำเค็มที่ผลัดกันรุกผลัดกันรับตามอิทธิพลน้ำขึ้นน้ำลงในแต่ละช่วงเวลาของวัน ดินแดนรอยต่อนี้ ปกคลุมด้วยผืนป่าชายเลนขนาดใหญ่ที่มีความอุดมสมบูรณ์และได้รับการยกย่องว่ามีความหลากหลายทางชีวภาพสูงเป็นอันดับต้นๆ ของประเทศไทยและภูมิภาคอาเซียน

องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือยูเนสโก ประกาศให้ที่นี่เป็น 'พื้นที่สงวนชีวมณฑล' ตั้งแต่ปี 2540 การการันตีความสำคัญเชิงนิเวศวิทยาและคุณค่าทางสิ่งแวดล้อมที่โดดเด่นในระดับสากลนี้ทำให้ศูนย์วิจัยป่าชายเลน จังหวัดระนอง ในฐานะผู้รับผิดชอบดูแลพื้นที่มาแต่เดิม ต้องปฏิบัติตามข้อตกลงด้านการวางแผนและการจัดการเพื่อความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อมของยูเนสโกด้วยการแบ่งป่าชายเลนผืนนี้ออกเป็นสามส่วน ได้แก่ พื้นที่แกนกลาง (core area) ซึ่งเป็นป่าอนุรักษ์ตามกฎหมายและต้องไม่ถูกรบกวนจากกิจกรรมใดๆ ของมนุษย์ ยกเว้นการศึกษาวิจัยหรือตรวจสอบความเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติ สองคือ พื้นที่กันชน (buffer zone) ที่อนุญาตให้ดำเนินกิจกรรมที่ไม่ขัดกับการอนุรักษ์ เช่น การ ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และสุดท้ายคือพื้นที่รอบนอก (transition area) ซึ่งเปิดโอกาสให้ชุมชนใช้ ประโยชน์ได้ภายใต้เงื่อนไข 'ไม่สร้างผลกระทบต่อพื้นที่แกนกลาง' เช่น การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในแนวทางที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

Against All Odds

แน่นอนว่าต้นไม้สำคัญที่เป็นไฮไลต์ของพื้นที่สงวนชีวมณฑลระนองคือ โกงกางใบเล็กต้นเก่าแก่สูงใหญ่ ซึ่งเติบโตอย่างอุดมสมบูรณ์อยู่ในพื้นที่แกนกลาง ด้วยขนาดเส้นรอบวงลำต้นเฉลี่ย 2.1 เมตร ความสูงประมาณ 33 เมตร และรากค้ำยันที่แตกแขนงมากมาย จึงนับว่าเป็นต้นโกงกางใบเล็กที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

ขึ้นชื่อว่ามีชีวิตในป่าชายเลน พันธุ์ไม้แถบนี้จึงต้องปรับตัวทั้งสรีระภายนอกและโครงสร้างภายใน และยังต้องออกแบบกลยุทธ์สำหรับลูกหลานด้วยทั้งหมดเพื่อความอยู่รอดท่ามกลางความแปรปรวนของป่าชายเลน

โกงกางใบเล็กมีระบบรากแก้วที่แตกแขนงเป็นรากค้ำยันจำนวนมากรอบโคนต้น รากค้ำยันที่ดูสะเปะสะปะไร้ระเบียบเหล่านี้ไม่เพียงเป็นโครงสร้างที่ช่วยพยุงลำต้นให้ตั้งอยู่ได้ แต่ยังทำหน้าที่ดึงออกซิเจนไปใช้ในกระบวนการหายใจด้วย ในขณะที่พืชบกส่วนใหญ่หายใจรับก๊าซออกซิเจนผ่านปากใบ ผ่านรอยแตกของลำต้นบ้าง และผ่านเนื้อเยื่อของรากอ่อน แต่ใบเล็กของโกงกางสายพันธุ์นี้กลับมีเพียงหน้าที่หลักในการสังเคราะห์แสงและขับเกลือ อีกทั้งดินเลนอ่อนนุ่มที่รากของโกงกางใบเล็กปักยึดก็มักโดนน้ำกร่อยหรือน้ำเค็มท่วมตลอดเวลา อาจจะสูงบ้างต่ำบ้างตามจังหวะขึ้น-ลงของน้ำทะเล ทำให้ออกซิเจนในอากาศไม่สามารถแพร่กระจายลงสู่ดินเลนได้สม่ำเสมอ รากค้ำจุนที่โผล่พ้นน้ำจึงต้องช่วยดูดจับออกซิเจนจากอากาศโดยตรง

แม้จะอยู่กับน้ำกร่อยปริมาณมหาศาล แต่เช่นเดียวกับพืชบกทั่วไป โกงกางใบเล็กยังต้องใช้น้ำจืดกับทุกกระบวนการดำรงชีวิต มันจึงต้องควบคุมความเข้มข้นของเกลือให้เหมาะสม เริ่มตั้งแต่พัฒนาเนื้อเยื่อพิเศษบริเวณรากขึ้นมาให้เป็นเครื่องกรองเกลือเพื่อดูดซับน้ำจืดเข้าสู่ลำต้นโดยมีเกลือปะปนเพียงน้อยนิด จากนั้นจึงเคลื่อนเกลือน้อยนิดส่วนเกินนี้ไปเก็บไว้ที่ใบรอการขับออก พร้อมกับสร้างใบอวบหนา เป็นมันวาว เพื่อกักเก็บน้ำจืดไว้ให้ได้มากที่สุด นอกจากนั้นปากใบของต้นโกงกางจะจมลึกเข้าไปในเนื้อใบมากกว่าพืชบกทั่วไป และมักปิดปากใบในช่วงเวลากลางวันเพื่อลดปริมาณการคายน้ำ ฟังก์ชั่นพิเศษเหล่านี้ช่วยให้ต้นโกงกางใบเล็กเติบโตได้อย่างสบายๆ ภายใต้เงื่อนไขของน้ำกร่อยน้ำเค็ม

สมรภูมิความเค็มนั้นโหดร้ายทีเดียวโดยเฉพาะกับต้นไม้ช่วงแรกเกิด เมล็ดน้อย ต้องดูดน้ำจืดเข้าไปในเซลล์เพื่อกระตุ้นการพัฒนาต้นกล้าและทำให้เปลือกเมล็ดอ่อนนิ่มปริแตกง่าย รากของชีวิตใหม่จะได้แทงออกมาได้สะดวก แต่หากปล่อยให้ผลร่วงหล่นไปเติบโตตามยถากรรมในวิถีเดียวกับพืชบกส่วนใหญ่ เมล็ดที่ซ่อนอยู่ภายในผลโกงกางใบเล็กย่อมไม่มีทางหาน้ำจืดเองได้ และกระบวนการงอกย่อมไม่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน โกงกางใบเล็กจึงพยายามเพิ่มโอกาสรอดของต้นอ่อน โดยออกแบบให้เมล็ดน้อยเริ่มต้นกิจกรรมการงอกตั้งแต่ผลยังติดอยู่กับต้นแม่ สามารถใช้น้ำจืดจากต้นแม่เพื่อทำให้รากแรกเกิดงอกแทงทะลุปลายผลออกมา จากนั้นก็ยืดเป็นแท่งปลายแหลมที่เรียกกันว่า 'ฝัก โกงกาง' และรอจนกระทั่งผลแก่เต็มที่ ฝักหรือต้นอ่อนโกงกางใบเล็กจึงหลุดออกจากเปลือกผลและทิ้งตัวตามแรงดึงดูดของโลก

หากปลายแหลมปักลงดินเลนในช่วงน้ำลงได้อย่างเหมาะเจาะ มันจะรีบงอกรากฝอยเล็กๆ ออกจากโคนต้นเพื่อยึดตัวกับพื้นดินให้แน่นพอ และพัฒนาตัวเองเป็นรากแก้วในภายหลัง ขณะที่ปลายอีกด้านซึ่งเป็นตำแหน่งยอดก็พร้อมแทงกิ่งแตกใบเช่นกัน หากแต่หลายครั้งฝักต้นอ่อนโกงกางใบเล็กไม่ได้ปักลงดินเลนใต้ต้นแม่กลับลอยเท้งตามกระแสน้ำ ซึ่งธรรมชาติก็บรรจงออกแบบลักษณะการลอยที่เอื้อต่อการรอดชีวิตเอาไว้ด้วย กล่าวคือเมื่อมันลอยออกทะเลซึ่งน้ำมีความเค็มจัด ฝักโกงกางจะลอยขนานผิวน้ำทำให้ตายอดเปียกชื้นตลอดเวลา รอดพ้นจากการไหม้เกรียมเพราะแสงแดดแผดเผา ในทางกลับกันยิ่งเดินทางเข้าใกล้ฝั่งซึ่งความเค็มเจือจางลงเป็นน้ำกร่อย ฝักโกงกางจะค่อยๆ ลอยตั้งฉากกับพื้นท้องน้ำ เรียกได้ว่าอยู่ในท่าเตรียมพร้อมสำหรับการปักลงในดินเลนอันจะเป็นถิ่นฐานสำหรับการเริ่มชีวิตใหม่ต่อไป

แค่ปรับตัวให้ดำรงอยู่รอดอย่างเดียวอาจไม่พอ ในเงื่อนไขชีวิตที่ทรหด โกงกางใบเล็กจำต้องมีกลยุทธ์พิเศษเพื่อเพิ่มโอกาสการอยู่รอดให้กับลูกหลานและสร้างความสำเร็จในการกระจายเผ่าพันธุ์

นี่คือกลไกธรรมชาติแสนอัศจรรย์ที่พลิกแพลงได้ไม่แพ้สติปัญญาของคน

Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
จำปีรัชนี
หมู่บ้านแม่เตี๊ยะ อำเภอเถิน

จังหวัดลำปาง
เชียง
บ้านบัว อำเภอกุดบาก

จังหวัดสกลนคร
ยางนา
บ้านสวนยาง อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
โพธิ์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถนนพระจันทร์

เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
โพธิ์ ไทร ไกร กร่าง
วัดบางกุ้ง อำเภอบางคนที

จังหวัดสมุทรสงคราม
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
เชียง
ชุมชนบ้านนาบอน อำเภอเมืองเลย

จังหวัดเลย
ส้มโฮง
วัดดุมใหญ่ อำเภอม่วงสามสิบ

จังหวัดอุบลราชธานี
เลียงผึ้ง
ชุมชนบ้านสะนำ อำเภอบ้านไร่

จังหวัดอุทัยธานี
ยางนา
ถนนเชียงใหม่-ลำพูน อำเภอสารภี

จังหวัดเชียงใหม่
ตะเคียนทอง
วัดตะเคียนงาม ถนนเฉลิมบูรพาชลทิต อำเภอแกลง

จังหวัดระยอง
ไกร
ถนนโยธา เขตสัมพันธวงศ์

กรุงเทพมหานคร
โพธิ์
วัดมหาธาตุ ถนนนเรศวร อำเภอพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
จำปาขาว
วัดกลางศรีพุทธาราม ถนนอุดรดำริห์ อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
อินทนิลน้ำ
พิพิธภัณฑ์วังสวนผักกาด ถนนศรีอยุธยา เขตราชเทวี

กรุงเทพมหานคร
มะขาม
วัดแค ถนนสมภารคง อำเภอเมืองสุพรรณบุรี

จังหวัดสุพรรณบุรี
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน