• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Wise One

A Heart
Is Not a Hole

มะขาม


วัดศิลามงคล อำเภอหล่มเก่า

จังหวัดเพชรบูรณ์

When great trees fall in forests,
small things recoil into silence, their senses eroded beyond fear.

Maya Angelou

เป็นทั้งความแปลกตาและน่าทึ่งเมื่อคุณเห็นต้นไม้เก่าแก่ต้นหนึ่งไม่เพียงมีชีวิตอยู่ได้ แต่ยังดูสุขภาพดี ออกใบเขียวสดทั่วพุ่มเรือนยอด ทั้งที่ลำต้นของมันตั้งแต่โคนระดับดินจนถึงความสูงประมาณ 4-5 เมตร อยู่ในสภาพกลวงโบ๋!

ต้นไม้น่าทึ่งที่ว่านี้คือ 'มะขามโพรง' ซึ่งเติบใหญ่อยู่ท่ามกลางบรรยากาศเงียบสงบและร่มรื่นภายในวัดศิลามงคล ตำบลหินฮาว อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ วัดเก่าแก่ที่สร้างขึ้นเมื่อปี 2281 ในสมัยอยุธยาตอนปลาย

คำบอกเล่าปากต่อปากของผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชนที่พอจะสืบย้อนขึ้น ไปได้ 2-3 ชั่วอายุคนเล่าว่า เห็นต้นมะขามสูงใหญ่ต้นนี้อยู่ตรงนี้มาตั้งแต่เกิด ซึ่งหากนับเวลาถึงปัจจุบันก็ย่อมนานกว่าสองร้อยปี แม้ไม่มีหลักฐานหรือเบาะแสเกี่ยวกับจุดกำเนิด แต่หลายคนก็สันนิษฐานไปในทางเดียวกัน ด้วยความสูงมากกว่า 20 เมตร รัศมีทรงพุ่มประมาณ 15-20 เมตร และเส้นรอบวงลำต้นกว่า 8 เมตร มะขามต้นนี้น่าจะอยู่มาก่อนสร้างวัด

A Heart Is Not a Hole

มะขาม (ชื่อวิทยาศาสตร์ Tamarindus indica Linn.) เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปแอฟริกา กระจายพันธุ์ถึงแถบเอเชียใต้โดยชนชาติอาหรับ และเข้ามาสู่ประเทศไทยตั้งแต่เจ็ดร้อยกว่าปีที่แล้ว โดยปรากฏหลักฐานอยู่บนศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง มีข้อความตอนหนึ่งว่า "หมากขามก็หลายในเมืองนี้ ใครสร้างได้ไว้แก่มัน"

ผ่านมาถึงปัจจุบัน มะขามซึ่งพบได้ทุกภูมิภาคของประเทศกลายเป็นหนึ่งในพืชที่คนไทยคุ้นเคยและใช้ ประโยชน์กันอย่างแพร่หลาย นอกจากยอดอ่อน ฝักอ่อน และผล ซึ่งเป็นอาหาร รวมถึงส่วนต่างๆ ที่มีสรรพคุณ ทางสมุนไพร ไม้มะขามซึ่งจัดเป็นไม้เนื้อแข็ง ทั้งแข็งแรง เหนียว ทนทาน ยังถูกแปรรูปเป็นเฟอร์นิเจอร์หรือเครื่องมือเครื่องใช้หลากหลาย

ที่ได้รับความนิยมโดดเด่นสุดคงหนีไม่พ้นการทำหน้าที่ 'เขียง' คู่ครัว เนื่องจากเนื้อไม้มีความหนาแน่นสูง รองรับแรงหั่นสับได้ดี ไม่มีเศษเนื้อไม้หลุดออกมาปะปนในอาหาร

ด้วยมีสภาพอากาศร้อนแล้ง ภูมิประเทศเป็นภูเขาสูง และดินร่วนอุดมด้วยโพแทสเซียม ครบทั้งสามปัจจัยที่เอื้อให้ปลูกมะขามได้ผลผลิตดีและมีคุณภาพ เพชรบูรณ์จึงได้ชื่อว่าเป็นแดนมะขามมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะในเขตอำเภอหล่มเก่านั้นเป็นถิ่นกำเนิดของมะขามหวานพันธุ์โบราณอายุมากกว่าสองร้อยปีและเป็นต้นตระกูลของมะขามหวานอีกหลายสายพันธุ์ ในขณะเดียวกันมะขามเองก็มีความสำคัญถึงขนาดก้าวขึ้นเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดเพชรบูรณ์ด้วย ดังคำขวัญ "เมืองมะขามหวาน อุทยานน้ำหนาว ศรีเทพเมืองเก่า เขาค้ออนุสรณ์ นครพ่อขุนผาเมือง"

สำหรับมะขามโพรงต้นนี้เป็นมะขามพันธุ์เปรี้ยว เคยออกฝักขนาดใหญ่ดกเต็มต้นให้ชาวบ้านได้เก็บฝักที่ร่วงหล่นไปทำแกงส้มหรือเพิ่มเติมรสเปรี้ยวให้อาหารอยู่บ่อยๆ ทว่าระยะหลังปริมาณฝักร่อยหรอลงตามวัยของมัน

อันที่จริงมะขามต้นนี้มิได้มีลำต้นกลวงโบ๋มาแต่แรก แค่เป็นปุ่มปมปูดโปนและมีหลืบโพรงลึกบ้างตื้นบ้างเหมือนต้นมะขามอายุมากทั่วไป กระทั่งเกิดเหตุการณ์บางอย่างขึ้นตามเรื่องเล่าของชุมชนหินฮาว

ย้อนกลับไปประมาณร้อยปี ไม่มีใครระบุตัวเลขปีพุทธศักราชที่แน่นอนได้ รู้เพียงว่าเป็นช่วงเวลาที่วัดศิลามงคลจัดงานบุญพระเวสหรืองานบุญมหาชาติ เดือน 3 วันนั้นเองในระหว่างที่ชาวบ้านหินฮาวและชุมชนใกล้เคียงกำลังนั่งฟังเทศน์มหาชาติอยู่ในศาลาการเปรียญ มีงูใหญ่สองตัวออกมาจากศาลเจ้าเก่าและเลื้อยหายเข้าไปในต้นมะขาม ด้วยกลัวงูจะทำร้ายหรือเป็นอันตรายกับพระสงฆ์ที่อยู่ในวัด ชาวบ้านจึงจุดไฟสุมโคนต้นหวังกำจัดอสรพิษ จนทำให้ต้นมะขามโดนไฟไหม้เสียหาย

หลังจากนั้นลำต้นก็กลายเป็นโพรงใหญ่ขนาดที่คนเดินลอดปากโพรงความสูงประมาณเมตรครึ่งเข้าไปยืนอยู่ตรงช่องว่างกลางลำต้นในตำแหน่งซึ่งเคยเป็นแก่นไม้ได้อย่างสบายๆ แถมยังเหลือพื้นที่ให้คนเข้าไปยืนพร้อมกันได้อีกประมาณ 3-4 คน

ความกว้างใหญ่โอ่โถงของโพรงนั้นมหัศจรรย์ แม้จะชูมือขึ้นเหนือศีรษะจนสุดแขนก็ไม่สามารถแตะเพดานโพรงได้ หากทรุดตัวลงนั่งแล้วลองเหยียดแขนซ้ายและแขนขวาตรงออกไปข้างลำตัวในระดับเสมอไหล่เพื่อวัดระยะกว้างที่สุดของฐานโพรง ก็ใช่ว่าปลายนิ้วมือทั้งสองข้างจะแตะผนังโพรงสองฝั่งได้พร้อมกัน

ครั้นค่อยๆ สำรวจรายละเอียดรอบตัวจะพบผนังโพรงเว้าแหว่งและเนินนูนสลับกันไปอย่างไร้รูปแบบ ลวดลายไม้ผนังโพรงดูคล้ายการลากเส้นจากพื้นดินพุ่งขึ้นสู่ด้านบน บางจุดมีขบวนมดดำตัวเป้งเดินขวักไขว่ไม่ขาดสาย ผนังลำต้นผุทะลุ เป็นช่องเล็กๆ หลายแห่ง โดยเฉพาะช่องใหญ่สุดด้านบนที่ต้องแหงนมองนั้นปรากฏภาพใบไม้เล็กยิบสีเขียวสดกำลังเต้นระบำตาม แรงลมภายนอก ให้ความรู้สึกราวกับมองผ่านหน้าต่างของห้องลับใจกลางต้นไม้ ไม่น่าเชื่อว่าเรากำลังยืนอยู่ภายในต้นไม้ที่ยังมีชีวิต

เพื่อจะคลี่คลายความแปลกตาน่าทึ่งก็ต้องทำความเข้าใจก่อนว่า แก่นไม้ในตำแหน่งแกนกลางลำต้นของพืชใบเลี้ยงคู่อย่างมะขามเคยเป็นไซเลมซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงน้ำและแร่ธาตุจากรากขึ้นไปสู่ส่วนต่างๆ โดยระหว่างการเจริญเติบโต ลำต้นของพืชจะสร้างเนื้อเยื่อไซเลมและโฟลเอม (เปลือกชั้นใน) ใหม่ขึ้นมาเรื่อยๆ บริเวณรอบนอกของไซเลมเดิม หากพิจารณาจากภาพตัดขวาง เนื้อเยื่อทั้งสองส่วนนี้จะอยู่รวมกันเป็นกลุ่มและเรียงตัวเป็นระเบียบรอบแก่นไม้ในรัศมีเดียวกันจากจุดศูนย์กลางลำต้น มีเปลือกไม้ล้อมปิดอยู่ด้านนอกสุด

ขณะเดียวกันไซเลมเก่าก็จะสะสมลิกนินมากขึ้นๆ ซึ่งเป็นองค์ประกอบทางเคมีที่ช่วยให้ผนังเซลล์แข็งตัว จนไม่สามารถลำเลียงน้ำและแร่ธาตุได้อีก กลายเป็นเซลล์ที่หยุดภาวะการมีชีวิต หรือจะเรียกว่า 'เนื้อเยื่อที่ตายแล้ว' ก็ไม่ผิดนัก และเปลี่ยนสภาพเป็นเนื้อไม้ที่มีความแข็งแรงมาก เพื่อรับน้ำหนักเรือนยอดและพยุงลำต้นให้เจริญเติบโตในแนวดิ่งได้อย่างมั่นคง ส่วนโฟลเอมเก่าซึ่งเคยทำหน้าที่ลำเลียงสาร อาหารโมเลกุลใหญ่ เช่น น้ำตาล คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน ที่ได้จากการสังเคราะห์แสง ก็โดนเบียดสลายไป

ตามกระบวนการทางธรรมชาติ เมื่อต้นไม้โดนไฟไหม้บาดแผลที่แก่นไม้มักโดนแบคทีเรียและเชื้อราจู่โจม การผุพังและการย่อยสลายโดยสิ่งมีชีวิตเล็กๆ กลุ่มนี้ ทำให้โพรงขยายใหญ่ขึ้น แต่กระพี้และเปลือกไม้ซึ่งเป็นที่อยู่ของกลุ่มเซลล์ลำเลียงน้ำ แร่ธาตุ และสารอาหาร อาจได้รับความเสียหายน้อยกว่า อีกทั้งกลุ่มเซลล์เหล่านี้สามารถสร้างขึ้นใหม่เรื่อยๆ การลำเลียงน้ำ แร่ธาตุ สารอาหาร จึงดำเนินไปตามปกติและหล่อเลี้ยงให้ต้นมะขามโพรงมีชีวิตอยู่รอดมาได้จนถึงปัจจุบันนั่นเอง

Tamarind

Pods
Flowers
Leaves
Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
กะพง
ป่าบาลา อำเภอสุคิริน

จังหวัดนราธิวาส
จำปีรัชนี
หมู่บ้านแม่เตี๊ยะ อำเภอเถิน

จังหวัดลำปาง
สมพง
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา

อำเภอเบตง จังหวัดยะลา
ยางนา
บ้านสวนยาง อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
มะค่าโมง
ป่าสงวนแห่งชาติห้วยก้านเหลือง

อำเภอฟากท่า จังหวัดอุตรดิตถ์
โกงกางใบเล็ก
บ้านหาดทรายขาว อำเภอเมืองระนอง

จังหวัดระนอง
ตะบูน
บ้านท่าระแนะ อำเภอเมืองตราด

จังหวัดตราด
ตาลโตนด
แหลมพรหมเทพ ถนนเลียบหาดราไวย์ อำเภอเมืองภูเก็ต

จังหวัดภูเก็ต
หว้าน้ำ
หาดทรายสูง บ้านลาดเจริญ อำเภอเขมราฐ

จังหวัดอุบลราชธานี
ไกร
ถนนโยธา เขตสัมพันธวงศ์

กรุงเทพมหานคร
จามจุรี
สโมสรยิมคานา ถนนเชียงใหม่-ลำพูน

อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
ลั่นทม
อุทยานประวัติศาสตร์พระนครคีรี ถนนคีรีรัถยา

อำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี
ยางอินเดีย
มหาวิทยาลัยศิลปากร ถนนหน้าพระลาน เขตพระนคร

กรุงเทพมหานคร
พระเจ้าห้าพระองค์
เชิงเขาหินปูน อำเภอบ่อทอง

จังหวัดชลบุรี
จำปาดะ
บ้านบาเลาะ อำเภอสายบุรี

จังหวัดปัตตานี
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน