• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Sacred Muse

The Promise
of Prosperity

จำปาขาว


วัดกลางศรีพุทธาราม ถนนอุดรดำริห์ อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
ด้วยการผสมพันธุ์ตามธรรมชาติระหว่างจำปาและจำปีป่า
ทำให้จำปาขาวต้นนี้ออกดอกสีเหลืองอ่อน ผิดแผกจากจำปาทั่วไป
นับเป็นไม้หายาก พบเฉพาะบางถิ่นเท่านั้น

ในยุคสมัยที่บ้านเมืองยังไม่เป็นปึกแผ่นและเต็มไปด้วยความเปลี่ยนแปลง นอกจากโหรหลวงที่คอยพยากรณ์เหตุการณ์สำคัญให้พ่อบ้านแม่เมืองแล้ว สิ่งศักดิ์สิทธิ์อีกสิ่งที่รับหน้าที่คล้ายคลึงกันคือต้นไม้ และสายพันธุ์ที่ชาวสยามนิยมปลูกไว้เสี่ยงทายมากเป็นพิเศษคือต้นจำปา ด้วยขึ้นชื่อว่าเป็นต้นไม้ที่เลี้ยงยากแต่ตายง่าย ปราบเซียนนักปลูกมานักต่อนัก กระนั้น ณ วัดกลางศรีพุทธาราม อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก ยังมีต้นจำปาขาวต้นหนึ่งที่ไม่เพียงเติบโตงอกงาม แต่ยังอยู่ยงจนสืบประวัติย้อนไปได้กว่า 750 ปี

สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงบันทึกไว้ว่า พ่อขุนบางกลางท่าว เจ้าเมืองบางยาง ทรงปลูกต้นจำปาขาวไว้ทางทิศตะวันตกของพระอุโบสถ วัดกลางศรีพุทธาราม เพื่อเป็นอนุสรณ์คู่บ้านคู่เมือง จากนั้นในเดือนมิถุนายน 2497 หม่อมเจ้าพูนพิศมัย ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้เสด็จมาอำเภอนครไทย และตรัสถามถึงต้นจำปาขาวดังกล่าว เพื่อจะเสด็จไปทอดพระเนตรด้วยพระองค์เอง

ปรากฏว่า ณ ด้านหลังอนุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ในอาณาเขตของวัด มีจำปาขาวเก่าแก่ยืนต้นตรงตามบันทึกนั้นจริง การมีอยู่ของจำปาต้นนี้สอดคล้องกับตำนานท้องถิ่นที่ว่า พ่อขุนบางกลางท่าว เจ้าเมืองบางยาง ได้ทรงปลูกต้นจำปาเพื่อเสี่ยงทายก่อนยกไพร่พลไปกู้เมืองสุโขทัย ซึ่งขณะนั้นตกอยู่ภายใต้การปกครองของขอม โดยทรงตั้งสัตยาธิษฐานว่า หากชนะการศึก สามารถตีเมืองสุโขทัยคืนมาได้ ก็ขอให้ต้นจำปาเจริญงอกงามดีและออกดอกเป็นสีขาว แต่หากพลาดท่าเสียทีก็ขอให้จำปาเหี่ยวเฉาและตาย

ทุกอย่างเป็นไปตามที่ทรงตั้งสัตยาธิษฐาน พ่อขุนบางกลางท่าวได้รับชัยชนะและทรงขึ้นครองราชย์เป็นพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ปฐมกษัตริย์ของราชวงศ์พระร่วงแห่งอาณาจักรสุโขทัย และต้นจำปาดอกสีขาวต้นนี้ก็แตกกิ่งก้านเติบโตเป็นประจักษ์พยานแห่งพระบารมีเรื่อยมาจวบจนปัจจุบัน

The Promise of Prosperity

ความพิเศษประการหนึ่งของจำปาต้นนี้คือดอกกลีบสีขาวนวลหรือเหลืองอ่อน แทนที่จะเป็นสีเหลืองอมส้มหรือสีเหลืองเข้มเหมือนจำปาทั่วไป ผลการสำรวจและศึกษาพรรณไม้วงศ์จำปาหรือสกุล Magnolia ในประเทศไทย พบว่าต้นจำปาขาวในวัดกลางมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Magnolia champaca x baillonii นับเป็นพรรณไม้พื้นเมืองของอำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก เกิดจากการผสมพันธุ์ตามธรรมชาติระหว่างจำปา (Magnolia champaca (L.) Baill. ex Pierre) และจำปีป่า (Magnolia baillonii Pierre) ทำให้สีของกลีบดอกเป็นสีออกขาวแตกต่างจากจำปาทั่วไปอย่างชัดเจน

แม้จำปาเสี่ยงทายน่าจะมีชีวิตยืนยาวมานานกว่า 700 ปีแล้ว วันนี้มันก็ยังหมั่นออกดอกตามซอกใบอย่างต่อเนื่องทั้งปี โดยจะออกดอกชุกที่สุดในช่วงเดือนมีนาคม กระทั่งส่งกลิ่นหอมฟุ้งทั่วบริเวณวัด แต่สุขภาพโดยรวมก็ทรุดโทรมลงตามอายุขัย โคนต้นด้านหนึ่งที่ผุกร่อนมานานกว่าสามสิบปีกลายเป็นช่องใหญ่ขนาดคนลอดผ่านได้ ซึ่งชาวนครไทยเชื่อกันว่า หากคนต่างถิ่นเดินลอดโพรงต้นจำปาขาวก็จะได้กลับมาอยู่ที่นี่อีก จึงมีผู้คนแวะเวียนมาลอดโพรงหรือเดินวนรอบโคนต้นอยู่เป็นประจำ แรงศรัทธาโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์นี้ได้ทำร้ายต้นไม้ชราอย่างไม่คาดคิด

งานดูแลสุขภาพจำปาขาวเริ่มขึ้นในปี 2559 ดร.คงศักดิ์ มีแก้ว ผู้เชี่ยวชาญประจำสำนักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ นำทีมหมอต้นไม้จากส่วนกลางเข้ามาเยียวยาจำปาขาวแห่งเมืองพิษณุโลก ยามนั้นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์เต็มไปด้วยกิ่งยอดแห้งเหี่ยว สาเหตุสำคัญมาจากการที่คนพากันเดินเหยียบย่ำโคนต้นซ้ำๆ เพื่ออธิษฐานขอให้ได้กลับมาอีก จนดินโคนต้นอัดแน่นเกินไป ทำให้ระบบรากเสียหาย เมื่อญาติโยมที่มีจิตศรัทธาทราบข่าวจึงร่วมกันสร้างรั้วล้อมเพื่อป้องกันคนเดินรอบโคนต้นในระยะประชิด ขณะที่ทีมหมอต้นไม้ก็เติมธาตุอาหารบำรุงดินให้สมบูรณ์ขึ้นควบคู่กับการใช้น้ำยาเร่งการเจริญของราก ครั้นระบบรากได้รับการฟื้นฟู ต้นไม้ก็ค่อยๆ แตกกิ่งก้านใหม่ สะพรั่งใบเขียวสวยงาม แลดูมีชีวิตชีวาขึ้นอีกครั้ง สำหรับโพรงขนาดใหญ่ที่โคนต้นจำปาขาวยังได้รับการทำศัลยกรรมด้วยการทาน้ำยาเร่งการเติบโตของเนื้อเยื่อและโบกปูนปิดโพรง เพื่อเป็นสะพานนำทางให้เซลล์เนื้อเยื่อค่อยๆ เจริญเข้าหากันและโอบหุ้มปูนในที่สุด

นอกจากความสำคัญทางประวัติศาสตร์ในฐานะต้นไม้เสี่ยงทายของพ่อเมืองคนแรกแห่งราชวงศ์พระร่วงแล้ว จำปาขาวสายพันธุ์เฉพาะถิ่นที่ยังอยู่รอดมายาวนานเช่นนี้ ย่อมต้องมีพันธุกรรมแห่งความแข็งแรงซ่อนอยู่ การอนุรักษ์ดูแลจึงนับว่าเป็นประโยชน์ไม่เพียงเฉพาะต่ออดีต แต่ยังส่งเสริมการวิจัยสายพันธุ์ต้นไม้เฉพาะถิ่นของไทยในอนาคตสืบไปอีกช้านาน

Magnolia
champaca x Baillonii

Pollen
Leaves
Flowers
Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
กะพง
ป่าบาลา อำเภอสุคิริน

จังหวัดนราธิวาส
สัก
อุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่
บ้านปางเกลือ

อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์
ตะแบก
บ้านใหม่ในฝัน อำเภอเมืองน่าน

จังหวัดน่าน
เชียง
บ้านบัว อำเภอกุดบาก

จังหวัดสกลนคร
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
มะค่าโมง
ป่าสงวนแห่งชาติห้วยก้านเหลือง

อำเภอฟากท่า จังหวัดอุตรดิตถ์
โกงกางใบเล็ก
บ้านหาดทรายขาว อำเภอเมืองระนอง

จังหวัดระนอง
ตะบูน
บ้านท่าระแนะ อำเภอเมืองตราด

จังหวัดตราด
เลียงผึ้ง
ชุมชนบ้านสะนำ อำเภอบ้านไร่

จังหวัดอุทัยธานี
ตาลโตนด
แหลมพรหมเทพ ถนนเลียบหาดราไวย์ อำเภอเมืองภูเก็ต

จังหวัดภูเก็ต
ลิ้นควาย
วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ อำเภอแก่งคอย

จังหวัดสระบุรี
ยางนา
ถนนเชียงใหม่-ลำพูน อำเภอสารภี

จังหวัดเชียงใหม่
มะขาม
วัดแค ถนนสมภารคง อำเภอเมืองสุพรรณบุรี

จังหวัดสุพรรณบุรี
พระเจ้าห้าพระองค์
เชิงเขาหินปูน อำเภอบ่อทอง

จังหวัดชลบุรี
ก้ามปู
บ้านปาร์คนายเลิศ ถนนวิทยุ เขตปทุมวัน

กรุงเทพมหานคร
จำปาดะ
บ้านบาเลาะ อำเภอสายบุรี

จังหวัดปัตตานี
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน