• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Sacred Muse

The Magic
Lingers On

มะขาม


วัดแค ถนนสมภารคง อำเภอเมืองสุพรรณบุรี

จังหวัดสุพรรณบุรี
ต้นมะขามที่วัดแค เชื่อกันว่าเป็นแรงบันดาลใจ
ใน เสภาขุนช้างขุนแผน ตอนขุนแผนเสกใบมะขาม
เป็นต่อแตนโจมตีศัตรู
" สะกดทัพจับคนทั้งปลุกผี
ผูกพยนต์ฤทธีกำแหงหาญ
ปัถมังกำบังตนทนทาน
สะเดาะดาลโซ่กุญแจประจักษ์ใจ
ทั้งพิชัยสงครามทั้งความรู้
อาจจะปราบศัตรูไม่สู้ได้
ฤกษ์พานาทีทุกสิ่งไป
ทั้งเสกใบมะขามเป็นต่อแตน
ชำนาญทั้งกลศึกลึกลับ
คุมพลแม่ทัพนับตั้งแสน
สู้ศึกได้สิ้นทั้งดินแดน
มหาละลวยสุดแสนเสน่ห์ดี
จังงังขลังคะนองล่องหน
ฤทธิรณแรงราวกับราชสีห์
ถอนอาถรรพ์กันประกอบประกับมี
เลี้ยงผีพรายกระซิบทุกสิ่งไป "

ข้อความข้างต้นคือตอนหนึ่งของวรรณคดีไทยพื้นบ้าน เสภาขุนช้างขุนแผน เล่าถึงสรรพวิชาคาถาอาคมและไสยศาสตร์ต่างๆ ซึ่ง ‘ขุนแผน’ ได้ร่ำเรียนตั้งแต่สมัยยังเป็นเณรแก้ว โดยตามท้องเรื่องระบุว่าขุนแผนเรียนจากพระอาจารย์คงแห่งวัดแค และหนึ่งในวิชาอาคมนั้นคือการเสกใบมะขามเป็นต่อแตนเพื่อใช้โจมตีข้าศึกศัตรู วรรณคดีไทยทุกเรื่องล้วนมาจากจินตนาการผู้แต่ง ทว่า ‘วัดแค’ มีอยู่จริง และยังมี ‘ต้นมะขาม’ ขนาดมหึมาอยู่ภายในวัดนั้นด้วย

เดิมที ขุนช้างขุนแผน เป็นเสภามุขปาฐะ คือร้องแบบปากต่อปากกันมาตามประสากลอนชาวบ้าน มีฉันทลักษณ์เรียบง่ายและน่าจะประพันธ์ขึ้นในช่วงแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (ปี 2199-2231) ได้รับความนิยมอย่างมาก แม้กรุงศรีอยุธยาจะล่มสลายลงในปี 2310 ก็ยังเหลือผู้ที่จดจำเนื้อหาและสามารถฟื้นฟู เสภาขุนช้างขุนแผน กลับมาได้ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น

The Magic Lingers On

เค้าโครงเรื่องบางตอนของ ขุนช้างขุนแผน สอดคล้องกับเหตุการณ์จริงซึ่งเกิดขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (ปี 2034-2072) ตามคำให้การของชาวกรุงเก่าที่ปรากฏในพระราชพงศาวดาร ทั้งยังผูกโยงเข้ากับชื่อของสถานที่บางแห่งในจังหวัดกาญจนบุรีและสุพรรณบุรีได้ด้วย อาทิ วัดแคในเขตอำเภอเมืองฯ จังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งตั้งอยู่ริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำท่าจีน สร้างขึ้นเมื่อปี 2034 ซึ่งหากอ้างอิงกับหมุดเวลาในประวัติศาสตร์ก็ถือว่าวัดอยู่มาก่อนที่บทประพันธ์จะถูกแต่งขึ้น

ส่วนต้นมะขามที่คาดว่าถูกใช้เพื่อฝึกฝนเสกคาถาเปลี่ยนใบเล็กยิบๆ ให้เป็นฝูงต่อแตนตามจินตนาการของผู้ประพันธ์ก็ยืนต้นอยู่ใกล้แนวรั้ววัดแค ในเขตที่ปัจจุบันยกให้เป็น ‘คุ้มขุนแผน’ หรืออุทยานวรรณคดี ซึ่งสร้างขึ้นเมื่อปี 2525 ภายใต้ความดูแลขององค์การบริหารส่วนจังหวัดสุพรรณบุรี

ไม่ปรากฏหลักฐานว่ามะขามต้นนี้ปลูกตั้งแต่เมื่อใด ขนาดของลำต้นวัดเส้นรอบวงได้ประมาณ 10 เมตร ความสูงประมาณ 15 เมตร การแผ่กิ่งก้านเรือนยอดอย่างกว้างขวางสร้างความร่มรื่นทั่วบริเวณ ประเมินกันว่าเป็นต้นมะขามที่ใหญ่สุดในประเทศไทย จึงพออนุมานได้ว่ามันยืนต้นมายาวนานพอที่กวีโบราณจะนำไปใช้เป็นแรงบันดาลใจได้

น้อยคนจะรู้ว่าความจริงมะขามไม่ใช่พันธุ์ไม้ท้องถิ่นบ้านเรา แต่มีถิ่นกำเนิดดั้งเดิมอยู่ในทวีปแอฟริกา กระจายพันธุ์ถึงแถบเอเชียใต้โดยชนชาติอาหรับ จากนั้นจึงเข้าสู่ประเทศไทย โดยหลักฐานการมีอยู่ของต้นมะขามบนแผ่นดินนี้ที่สืบย้อนไปได้ไกลสุดก็คือข้อความว่า “หมากขามก็หลายในเมืองนี้ ใครสร้างได้ไว้แก่มัน” ซึ่งปรากฏอยู่บนศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหง

สำหรับมะขามอาวุโสต้นนี้มีเสาปูนเกือบสิบต้นที่คอยค้ำยันกิ่งก้านสาขา หากสังเกตใกล้ๆ ก็จะเห็นท่อพีวีซีขนาดเล็กโผล่ยื่นในหลายตำแหน่งของลำต้น และท่อพีวีซีขนาดใหญ่กว่าอีกหลายท่อที่โผล่ขึ้นมาจากพื้นดิน แต่สิ่งที่เป็นหลักฐานการบาดเจ็บรุนแรงครั้งล่าสุดคือ กิ่งมะขามขนาดใหญ่ซึ่งวางอยู่ข้างโคนต้น เกิดจากการฉีกขาดและหักโค่นลงมาในช่วงปลายปี 2560

หลังเกิดเหตุ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุพรรณบุรีประสานให้สำนักงานป่าไม้จังหวัดสุพรรณบุรีเข้ามาช่วยดูแล เริ่มด้วยการตัดแต่งบาดแผลส่วนที่ฉีกขาด ปิดหลืบโพรงต่างๆ ตามลำต้นและกิ่งก้าน โดยเสียบท่อพีวีซีขนาดเล็กไว้สำหรับฉีดพ่นน้ำยาป้องกันเชื้อราตามระยะเวลาที่เหมาะสม และปักท่อพีวีซีขนาดกลางไว้ที่พื้นดินรอบโคนต้นเพื่อให้น้ำซึมลงถึงระบบรากได้อย่างสะดวก แก้ไขสถานการณ์จากตอนก่อสร้างคุ้มขุนแผนที่มีการถมดินให้สูงขึ้นจากระดับพื้นดินเดิมประมาณหนึ่งเมตร

เช่นเดียวกับผู้อาวุโส ต้นไม้สูงวัยที่ยืนต้นมาแสนนานย่อมเผชิญความเสื่อมถอยตามธรรมชาติ จำเป็นต้องได้รับการดูแลทั้งเรื่องความแข็งแรงของลำต้นและการป้องกันโรคพืชมากเป็นพิเศษ กระบวนการเยียวยาอย่างใส่ใจนี้ ทำให้คนรุ่นหลังที่มีโอกาสชื่นชมมะขามยักษ์ต้นนี้ได้ย้อนไปทำความรู้จักคุณค่าของวรรณคดีไทยเรื่อง ขุนช้างขุนแผน และมองเห็นว่าต้นไม้มิใช่เพียงต้นไม้ แต่ยังเป็นตัวจุดประกายจินตนาการให้เกิดผลงานศิลปะที่จะอยู่เป็นอมตะสืบต่อไปแม้ในวันหนึ่งที่มะขามชราอาจลาจากโลกนี้ไปแล้ว

Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
กะพง
ป่าบาลา อำเภอสุคิริน

จังหวัดนราธิวาส
จำปีรัชนี
หมู่บ้านแม่เตี๊ยะ อำเภอเถิน

จังหวัดลำปาง
ท้ายเภา
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาบรรทัด

อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง
โพธิ์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถนนพระจันทร์

เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
โพธิ์ ไทร ไกร กร่าง
วัดบางกุ้ง อำเภอบางคนที

จังหวัดสมุทรสงคราม
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
จัน
พระนารายณ์ราชนิเวศน์ ถนนสรศักดิ์

อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
ส้มโฮง
วัดดุมใหญ่ อำเภอม่วงสามสิบ

จังหวัดอุบลราชธานี
ตาลโตนด
แหลมพรหมเทพ ถนนเลียบหาดราไวย์ อำเภอเมืองภูเก็ต

จังหวัดภูเก็ต
ลิ้นควาย
วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ อำเภอแก่งคอย

จังหวัดสระบุรี
ตะเคียนทอง
วัดตะเคียนงาม ถนนเฉลิมบูรพาชลทิต อำเภอแกลง

จังหวัดระยอง
จามจุรี
สโมสรยิมคานา ถนนเชียงใหม่-ลำพูน

อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
โพธิ์
วัดมหาธาตุ ถนนนเรศวร อำเภอพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
จำปาขาว
วัดกลางศรีพุทธาราม ถนนอุดรดำริห์ อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
อินทนิลน้ำ
พิพิธภัณฑ์วังสวนผักกาด ถนนศรีอยุธยา เขตราชเทวี

กรุงเทพมหานคร
แก้วเจ้าจอม
มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ถนนอู่ทองนอก

เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน