• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Master of Resilience

Until Death
Do Us Part

ลิ้นควาย


วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ อำเภอแก่งคอย

จังหวัดสระบุรี

Trees are poems the earth writes upon the sky.

Kahlil Gibran

จากถนนมิตรภาพขาเข้ากรุงเทพฯ ช่วงทับกวาง เลี้ยวซ้ายเข้ามาประมาณ 10 กิโลเมตรจนสุดถนน ปรากฏวัดป่าสายวิปัสสนาแห่งหนึ่งซ่อนตัวอยู่อย่างสงบในอ้อมกอดของเทือกเขาหินปูน ท่ามกลางบรรยากาศความเขียวร่มรื่นของต้นไม้น้อยใหญ่พุทธศาสนิกชนเดินทางมาที่นี่เพื่อทำบุญตักบาตรหรือนุ่งขาวห่มขาวปฏิบัติธรรม และสำหรับคนเก่าคนแก่ที่เคยมาที่นี่ตั้งแต่ปี 2526 ก็จะได้นั่งสมาธิปฏิบัติธรรมในลานที่มีชื่อว่า ‘ลานพุทธธรรมสถานลิ้นควายคู่’ วันนี้ในวัดยังมีต้นลิ้นควายสูงเด่นเป็นสง่าอยู่บ้าง แต่ไม่ปรากฏต้นลิ้นควายคู่ขวัญตามชื่อลานแต่อย่างใด

วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ ตำบลทับกวาง อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี เป็นสถานที่เงียบสงบแต่เต็มแน่นไปด้วยประวัติศาสตร์และความสำคัญ นอกจากภาพจำหลักแกะสลักนูนต่ำสมัยทวารวดีจำนวน 6 ภาพบนผนังถ้ำพระโพธิสัตว์แล้ว ยังมีหินผาน้ำตกที่แกะสลักพระปรมาภิไธยย่อ จ.ป.ร. ร.ศ. 115 เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสต้น และบางคนก็แวะมาเยี่ยมชมความงดงามของหินงอกหินย้อยตามธรรมชาติภายในถ้ำธรรมทัศน์ในบริเวณเดียวกัน

พื้นที่บริเวณนี้อยู่ในเขตลุ่มน้ำชั้น 1 เอ ซึ่งหมายถึงพื้นที่ลุ่มน้ำชั้นดีที่ยังคงมีสภาพป่าสมบูรณ์ จำเป็นต้องสงวนรักษาไว้เป็นพื้นที่ต้นน้ำลำธารและเป็นทรัพยากรป่าไม้ของประเทศ ป่าแห่งนี้เคยมีอาณาเขตเชื่อมต่อไปถึงอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ แต่เคยโดนบุกรุกและตัดโค่นต้นไม้มีมูลค่าออกไปจำนวนมาก เมื่อเริ่มมีการก่อตั้งสำนักสงฆ์ถ้ำพระโพธิสัตว์ในบริเวณเนินและไหล่เขาน้ำพุในปี 2509 พระสงฆ์จึงร่วมกันขอบิณฑบาตต้นไม้ใหญ่ที่ยังเหลืออยู่เอาไว้ หนึ่งในต้นสูงใหญ่ที่ได้รับการบิณฑบาตก็คือต้นลิ้นควาย

Until Death Do Us Part

‘ลิ้นควาย’ หรือ ‘ลิ้นกระบือ’ เป็นชื่อท้องถิ่นของไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มักพบบริเวณป่าแถบหุบเขาที่มีความชุ่มชื้น ในพื้นที่เปิดโล่ง หรือริมฝั่งแม่น้ำในภูมิภาคอินโดจีน ชื่อลิ้นควายนั้นได้มาจากรูปทรงของใบซึ่งมีขนาดใหญ่ที่ทั้งกว้าง และยาวเหมือนลิ้นควายนั่นเอง

ปัจจุบันวัดถ้ำพระโพธิสัตว์มีต้นลิ้นควายที่สูงใหญ่และยืนต้นอยู่มาแต่ดั้งเดิมจำนวนสองต้น ต้นแรกอยู่ริมบันไดทางเดินที่จะมุ่งหน้าสู่ถ้ำพระโพธิสัตว์ และเดินตามทางลึกเข้าไปอีกสักสิบเมตรจะพบลิ้นควายต้นที่สอง ซึ่งสองต้นนี้อยู่ห่างกันระยะสิบเมตร จึงไม่นับเป็นต้นไม้คู่ตามชื่อของลานพุทธธรรม แต่ก็นับเป็นหนึ่งในต้นที่ได้อาศัยบารมีความเมตตาของพระสงฆ์ในวัดทำให้ยังยืนต้นให้ร่มเงาอยู่จนทุกวันนี้

หากใครได้อยู่ใต้ต้นลิ้นควายในช่วงต้นของฤดูกาลออกดอก ซึ่งโดยปกติจะแบ่งบานระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงเมษายนของทุกปี จะพบดอกลิ้นควายที่ร่วงหล่น ซึ่งดูละม้ายดอกของต้นลำพูในป่าชายเลนก็คลี่คลายข้อสงสัยในทันที ทำไมต้นไม้นี้จึงมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ‘ลำพูป่า’

ดอกลิ้นควายหรือดอกลำพูป่าบานเฉพาะช่วงกลางคืนถึงเช้า ทั้งเกสรตัวผู้จำนวนมากที่มีลักษณะเป็นพู่ฟูๆ สีขาวครีม การส่งกลิ่นฉุนในขณะบาน และการออกดอกกระจุกรวมเป็นช่อในตำแหน่งปลายกิ่ง ล้วนเป็นการออกแบบโดยธรรมชาติที่เอื้อให้ค้างคาวกลุ่มกินน้ำหวานหรือเกสรดอกไม้ซึ่งดวงตามองเห็นชัดเจนในที่มืดและจมูกไวต่อการรับกลิ่นดอกไม้สามารถค้นเจอแหล่งอาหารได้ง่ายและบินโฉบเข้าถึงเป้าหมายโดยสะดวก ทำให้ละอองเรณูติดตามตัวค้างคาวไปด้วยและเกิดการผสมเกสรขึ้นโดยไม่ตั้งใจ

นอกจากจะมีฝูงค้างคาวที่เป็นนักปลูกต้นไม้โดยไม่ได้ตั้งใจแล้ว ในอดีตราวสี่สิบปีก่อนที่นี่เคยมี ‘ต้นลิ้นควายคู่’ ขึ้นเคียงข้างกันในระยะห่างไม่เกิน 3 เมตร พระครูวิสาลปัญญาภรณ์เจ้าอาวาสวัดถ้ำพระโพธิสัตว์ เล่าให้ฟังว่าน่าจะอายุใกล้เคียงกันหรือเติบโตมาด้วยกัน ทั้งคู่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางลำต้นประมาณ 1.2-1.3 เมตร ซึ่งใหญ่กว่าต้นที่เหลืออยู่ในปัจจุบัน แถมลำต้นยังเอนเกือบ 45 องศาเหมือนๆ กัน โดยเอนในลักษณะขนานกันและเอนไปในทิศทางเดียวกันอีกด้วย

ลิ้นควายคู่ให้ความสงบร่มเย็น เป็นตัวอย่างแห่งหลักธรรมมาตลอด 13 ปี จนกระทั่งเข้าฤดูฝนปี 2539 ก็เกิดเหตุไม่คาดฝันขึ้น หนึ่งในต้นลิ้นควายคู่เกิดหักโค่นล้มลงในลักษณะที่โคนต้นขาดออกจากรากใต้ดิน โดยไม่มีสัญญาณของความผิดปกติแจ้งเตือนล่วงหน้าแต่อย่างใด

และเพียงหนึ่งสัปดาห์ต่อมา ต้นลิ้นควายที่เหลืออยู่โดดเดี่ยวก็หักโค่นและล้มลงตามไปด้วยอาการเดียวกัน...

พระครูวิสาลปัญญาภรณ์สันนิษฐานว่าต้นลิ้นควายคู่น่าจะตายเพราะรากเน่า เนื่องจากปีนั้นฝนตกชุก รอยขาดของลำต้นก็เผยให้เห็นเนื้อไม้นิ่มยุ่ยสีค่อนข้างเข้มออกดำ คล้ายว่าเนื้อไม้อมน้ำไว้มากเกินไป

กลุ่มนักวิชาการในต่างประเทศที่ศึกษาเกี่ยวกับกลไกทางธรรมชาติของต้นไม้ในป่าค้นพบว่า รากต้นไม้ใหญ่นั้นโยงใยกันอยู่ใต้ดินเป็นระบบ ถักทอเชื่อมโยงและพึ่งพาอาศัยกันอย่างซับซ้อน เนื่องจากต้นไม้แยกความแตกต่างระหว่างรากของสายพันธุ์เดียวกันกับรากของสายพันธุ์อื่นได้ ต้นไม้สายพันธุ์เดียวกันที่เติบโตในบริเวณเดียวกันจึงมักแลกเปลี่ยนสารอาหารกันทางระบบรากเหมือนการดูแลให้ความช่วยเหลือครอบครัวเดียวกันในยามฉุกเฉิน เมื่อต้นหนึ่งป่วยก็จะได้รับสารอาหารจากต้นเพื่อนฝูงบริเวณใกล้เคียงมาช่วยฟื้นฟูให้สภาพดีขึ้น ต้นไม้คู่มิตรในลักษณะนี้จะผูกพันกันทางรากอย่างเหนียวแน่น และบางครั้งก็ถึงกับผูกความเป็นความตายไว้ด้วยกัน

เช่นเดียวกับต้นลิ้นควายคู่ที่เหลือเพียงชื่อทิ้งไว้ให้ลานพุทธธรรมแห่งนี้

Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
กระบากขาว
อุทยานแห่งชาติทองผาภูมิ อำเภอทองผาภูมิ

จังหวัดกาญจนบุรี
ท้ายเภา
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาบรรทัด

อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง
สัก
อุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่
บ้านปางเกลือ

อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์
ยางนา
บ้านสวนยาง อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
โกงกางใบเล็ก
บ้านหาดทรายขาว อำเภอเมืองระนอง

จังหวัดระนอง
ไทรย้อยใบทู่
คลองสังเน่ห์ อำเภอตะกั่วป่า

จังหวัดพังงา
มะขาม
วัดศิลามงคล อำเภอหล่มเก่า

จังหวัดเพชรบูรณ์
ยางนา
ถนนเชียงใหม่-ลำพูน อำเภอสารภี

จังหวัดเชียงใหม่
มะเดื่อกวาง
ป่าบ้านดอนดงคำ อำเภอน้ำพอง

จังหวัดขอนแก่น
จามจุรี
สโมสรยิมคานา ถนนเชียงใหม่-ลำพูน

อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
กระบก
บ้านดงทรายงาม อำเภอหนองพอก

จังหวัดร้อยเอ็ด
พุทรา
เขตอุทยานประวัติศาสตร์ อำเภอพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
แก้วเจ้าจอม
มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ถนนอู่ทองนอก

เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
ยางอินเดีย
มหาวิทยาลัยศิลปากร ถนนหน้าพระลาน เขตพระนคร

กรุงเทพมหานคร
มะขาม
วัดแค ถนนสมภารคง อำเภอเมืองสุพรรณบุรี

จังหวัดสุพรรณบุรี
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน