• About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
ย้อนกลับ

The Guardian Angel

The Archangel

สัก


อุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่
บ้านปางเกลือ

อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์
บำรุงดูแลรักษาต้นสักใหญ่
ให้มีอายุยืนนานที่สุดเท่าที่จะทำได้

คือพระราชเสาวนีย์อันอ่อนโยนในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ครั้งเสด็จพระราชดำเนินเป็นการส่วนพระองค์เพื่อทอดพระเนตรต้นสักใหญ่ต้นนี้ เมื่อวันที่ 14 มกราคม 2541 นับจากวันนั้นจนถึงวันนี้สักใหญ่แห่งอุตรดิตถ์จึงได้รับการทำนุบำรุงให้แข็งแรงงดงามอย่างยิ่ง แต่คุณูปการของมันไม่ใช่เพียงแค่ธำรงความสมบูรณ์แห่งผืนดินเท่านั้น สิ่งที่น้อยคนจะรู้ก็คือสักต้นใดก็ตามที่เห็นบนผืนดินไทย เป็นไปได้สูงว่ามันคือลูกหลานของสักใหญ่แห่งอุตรดิตถ์ต้นนี้เอง

ก่อนที่ต้นสักที่ใหญ่ที่สุดในโลกต้นนี้จะยืนต้นเดียวดายกลางป่าเบญจพรรณ ณ บ้านปางเกลือ ตำบลน้ำไคร้ อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์ ครั้งหนึ่งมันเคยมีเพื่อนร่วมสายพันธุ์จำนวนมาก แต่เมื่อพื้นที่นี้กลายเป็นเขตพื้นที่ทำไม้ของบริษัท อีสต์ เอเชียติก จำกัด จากประเทศเดนมาร์ก สักแทบทุกต้นจึงถูกโค่นนำไปใช้ประโยชน์ มีเพียงสักต้นนี้ที่มีลำต้นที่สูงขึ้นไปด้านบนและมีรอยตำหนิเป็นโพรงลึก ไม่สมบูรณ์เหมือนต้นสักทั่วไป บ้างร่ำลือกันว่าเคยถูกฟ้าผ่ามาก่อน แต่ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใด รอยตำหนิทำให้เสียมูลค่าทางเศรษฐกิจ ไม่คุ้มค่าต่อการตัดโค่นเพื่อนำเนื้อไม้ไปใช้ มันจึงรอดพ้นคมขวานฟันเลื่อยและยืนต้นต่อมาได้

The Archangel

กระทั่งเมื่อประมาณปี 2470 มีผู้เห็นป้าย ‘ต้นสักใหญ่’ บนถนนบ้านแก่ง-น้ำปาด กิโลเมตรที่ 56-57 และพบต้นสักต้นนี้อยู่ลึกเข้าไปจากถนนประมาณ 1 กิโลเมตร จากนั้นในช่วงปี 2495-2497 ร.ต. ประเสริฐ พุทธพิทักษ์ ป่าไม้แขวงห้วยแมง สำนักงานป่าไม้แพร่ เข้าไปวัดความโตของต้นสักใหญ่ พบว่าเส้นรอบวงลำต้นที่ระดับสูงเพียงอก หรือที่ระดับความสูง 1.3 เมตรจากพื้นดิน มีขนาด 948 เซนติเมตร ซึ่งนับว่ามีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก จึงได้ถ่ายภาพต้นสักใหญ่และนำมาเผยแพร่สู่สาธารณะ ทำให้เกิดแนวคิดที่จะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวและศึกษาเรียนรู้ทางธรรมชาติ นำมาซึ่งการกำหนดเขตและประกาศจัดตั้งวนอุทยานต้นสักใหญ่ ในปี 2512

หลังจากสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงเสด็จเยือนในปี 2541 กรมป่าไม้ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ดูแลรับผิดชอบในขณะนั้นรับสนองพระราชเสาวนีย์อย่างแข็งขัน ด้วยการจัดตั้งคณะกรรมการบำรุงรักษาต้นสักใหญ่เมื่อวันที่ 30 มกราคมปีเดียวกัน โดยประสานงานขอความร่วมมือจากสมาคมหมอต้นไม้แห่งประเทศญี่ปุ่นให้เข้ามาช่วยดูแลในช่วงสองปีแรก พร้อมทั้งเชิญ ศาสตราจารย์ ชูพงษ์ สุกุมลนันทน์ คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านพฤกษศาสตร์ไม้ยืนต้น มาเป็นที่ปรึกษาคณะกรรมการฯ

งานบำรุงรักษาต้นสักใหญ่ตามหลักวิชาการเริ่มต้นขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยแบ่งการปฏิบัติงานเป็น 3 ส่วน

ส่วนแรกคือบริเวณผิวดินรอบโคนต้นในรัศมี 15 เมตร ดำเนินการตัดต้นไม้เพื่อลดการแย่งธาตุอาหาร รื้อพื้นทางเดินเดิมที่ปูรอบโคนต้นออก ทำทางเดินใหม่นอกรัศมีเรือนราก ทำรั้วกั้นเพื่อป้องกันคนเดินเหยียบย่ำรอบโคนต้นเพราะดินที่อัดแน่นจะส่งผลกระทบถึงระบบราก วางระบบน้ำหยด 24 จุดรอบต้น และให้ปุ๋ยทางกระบอกน้ำหยด

ส่วนที่สองคือลำต้นจากระดับพื้นดินถึงความสูง 6 เมตร ดำเนินการใช้ยาป้องกันเชื้อราในจุดที่จำเป็น วัดความโตของต้นสักใหญ่ และทำหมายแนวระดับไว้สำหรับการวัดในปีต่อๆ ไปเพื่อเปรียบเทียบการเจริญเติบโต

และส่วนที่สามคือตั้งแต่ระดับความสูง 6 เมตรถึงเรือนยอด ดำเนินการกำจัดพืชกาฝากและตัดกิ่งตายออกให้หมด

โดยเฉพาะระบบน้ำหยดนั้นเป็นการเพิ่มความชื้นในดิน ทำให้ต้นสักใหญ่ได้รับน้ำสม่ำเสมอและเพียงพอ ช่วยกระตุ้นการพัฒนาระบบรากใหม่ ส่งผลสืบเนื่องต่อการเจริญเติบโตในทุกส่วนที่อยู่เหนือพื้นดิน ไม่ว่าจะเป็นลำต้น ใบ เรือนยอด

กระบวนการบำรุงดูแลทั้งหมดช่วยเยียวยาให้ต้นสักใหญ่ซึ่งก่อนหน้านี้ อยู่ในสภาพค่อนข้างทรุดโทรมกลับมามีสุขภาพดีขึ้นอีกครั้ง

ความพิเศษอย่างหนึ่งของต้นสักคือ เป็นไม้ยืนต้นเพียงไม่กี่ชนิดพันธุ์ในประเทศไทยที่เห็นวงปีได้ชัดเจนและตรวจนับอายุจากจำนวนวงปีได้ นั่นจึงเป็นหนึ่งในตัววัดผลที่พอจะบ่งชี้ความเปลี่ยนแปลงทางสุขภาพของมัน ในเดือนมิถุนายนของทุกปีจึงมีการวัดวงปีและบันทึกข้อมูลความโตหรือเส้นรอบวงลำต้นสัก โดยจัดแสดงภายในห้องนิทรรศการของอุทยานแห่งชาติต้นสักใหญ่

ปี 2535 และ 2536 เส้นรอบวงปีอยู่ที่ 1,003 เซนติเมตร แต่ละวงนั้นแคบมาก สะท้อนถึงการเติบโตที่เชื่องช้าอันอาจสืบเนื่องมาจากปัจจัยความสมบูรณ์ของผืนดิน ภาวะโดดเดี่ยวจากการเป็นผู้เหลือรอดอยู่เพียงต้นเดียว และอีกหลายปัจจัยที่สอดคล้อง ทำให้ช่วงปี 2537-2542 วงปีของมันหยุดนิ่งที่ 1,005 เซนติเมตร

แต่หลังจากสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงมีพระราชเสาวนีย์ในปี 2514 งานบำรุงรักษาก็เกิดขึ้นและดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง สะท้อนผ่านตัวเลขเส้นรอบวงที่ขยับเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จาก 1,007 เซนติเมตรในปี 2543 เป็น 1,024.1 เซนติเมตร ในปี 2562 โดยอัตราการเจริญเติบโตที่เห็นจากวงปีสะท้อนปัจจัยที่แตกต่างกันมากมาย ทั้งภูมิอากาศที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนในแต่ละฤดูกาล ช่วงฤดูฝนที่ปริมาณน้ำมาก ต้นไม้เจริญเติบโตเร็วเซลล์จึงมีขนาดใหญ่ ผนังเซลล์บาง และพัฒนาเป็นวงปีสีอ่อนแถบกว้าง ขณะที่ช่วงฤดูหนาวและฤดูร้อน ต้นไม้ได้รับน้ำน้อยลงและชะลอการเติบโต เซลล์จึงมีขนาดเล็กกว่า ผนังเซลล์หนากว่า และพัฒนาเป็นวงปีสีเข้มแถบแคบๆ

หนึ่งขวบปีของต้นไม้ใหญ่จึงเป็นสมุดเล่มสำคัญที่จดบันทึกเรื่องราวของธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง ตราบชีวิตอันยาวนานของมัน

ในปี 2548 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี รับสั่งให้โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) ดำเนินงานอนุรักษ์พืชพรรณและตรวจสอบลายพิมพ์ดีเอ็นเอของพืชพรรณทั่วประเทศ รวมทั้งสักใหญ่ต้นนี้ด้วย

ในครั้งนี้เองที่ อพ.สธ.วางแผนเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อเพื่อกระจายพันธุ์ต้นกล้าสักใหญ่ให้แพร่หลายและนำความขึ้นกราบบังคมทูลสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามต้นสักเก่าแก่และมีอายุมากที่สุดในโลกต้นนี้ว่า ‘มเหสักข์’ เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2552 ซึ่งแปลว่า ‘เทวดาผู้ยิ่งใหญ่’ อันมีที่มาจากเรื่องราวการขยายพันธุ์สักใหญ่ต้นนี้แจกจ่ายให้ปลูกกันทั่วประเทศ ไม่ต่างอะไรกับการประทานพรจากเทวดาผู้ทรงศักดิ์

กระบวนการขยายพันธุ์นี้ทำโดยการตรวจสอบดีเอ็นเอ (DNA fingerprint) และการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เพื่อส่งต่อพันธุกรรมแห่งความแข็งแรงและอายุยืนยาวของมัน

ในระยะแรกเริ่มแจกจ่ายภายในโครงการรวมใจภักดิ์ปลูกมเหสักข์-สัก สยามินทร์ฯ ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2554 ถึงธันวาคม 2558 เพื่อเฉลิมฉลองในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 84 พรรษา และดำเนินการต่อมาจนถึงปัจจุบันเพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว

ปัจจุบันโครงการฯ ได้จัดส่งต้นกล้าสักไปทั่วประเทศจำนวนกว่าสิบล้านต้นแล้ว ลูกหลานของมันกระจายไปเจริญเติบใหญ่อยู่ทั่วแผ่นดินไทย จึงไม่แปลกเลยที่หนึ่งในนั้นอาจเป็นต้นที่อยู่ไม่ใกล้ไม่ไกลบ้านคุณ

Teak

Flower Stalks
Leaves
Back to Top
ดาวน์โหลด
Download This Tree (PDF)
Online Format
Book Format
Book “Gallery of Tree”
Flip Book
PDF
Related Trees
  • The Guardian Angel
  • The Wise One
  • The Master of Resilience
  • The Sacred Muse
กะพง
ป่าบาลา อำเภอสุคิริน

จังหวัดนราธิวาส
ไทร
หมู่บ้านปิยะมิตร อำเภอเบตง

จังหวัดยะลา
ยางนา
บ้านสวนยาง อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
โพธิ์
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ถนนพระจันทร์

เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
สมพง
อุทยานแห่งชาติเขาพนมเบญจา

อำเภอเมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
มะค่าโมง
ป่าสงวนแห่งชาติห้วยก้านเหลือง

อำเภอฟากท่า จังหวัดอุตรดิตถ์
ไทรพัน
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว อำเภอคอนสาร

จังหวัดชัยภูมิ
ตะบูน
บ้านท่าระแนะ อำเภอเมืองตราด

จังหวัดตราด
ลิ้นควาย
วัดถ้ำพระโพธิสัตว์ อำเภอแก่งคอย

จังหวัดสระบุรี
ตะเคียนทอง
วัดตะเคียนงาม ถนนเฉลิมบูรพาชลทิต อำเภอแกลง

จังหวัดระยอง
หว้าน้ำ
หาดทรายสูง บ้านลาดเจริญ อำเภอเขมราฐ

จังหวัดอุบลราชธานี
ไกร
ถนนโยธา เขตสัมพันธวงศ์

กรุงเทพมหานคร
ไทรย้อย
เดอะ แจม แฟคทอรี่ ถนนเจริญนคร เขตคลองสาน

กรุงเทพมหานคร
จำปาขาว
วัดกลางศรีพุทธาราม ถนนอุดรดำริห์ อำเภอนครไทย

จังหวัดพิษณุโลก
มะขาม
วัดแค ถนนสมภารคง อำเภอเมืองสุพรรณบุรี

จังหวัดสุพรรณบุรี
พระเจ้าห้าพระองค์
เชิงเขาหินปูน อำเภอบ่อทอง

จังหวัดชลบุรี
209 อาคารเคเคพี ทาวเวอร์ ถนนสุขุมวิท 21 (อโศก)
แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
KKP Contact Center 0 2165 5555
  • Home
  • About Gallery of Trees
  • Gallery of Trees
  • News & Activities
KKP Group Privacy Notice Site Map
© สงวนลิขสิทธิ์ 2564 กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร

บริษัทใช้งานคุกกี้ (Cookies) เพื่อมอบประสบการณ์การใช้งานเว็บไซต์ของบริษัทที่ดีขึ้น รวมถึงใช้ในการทำการตลาดให้ตรงตามความสนใจของท่านมากที่สุด โดยท่านสามารถเลือก

ปฏิเสธคุกกี้ ยอมรับคุกกี้

หากท่านปฏิเสธคุกกี้ กดปิดข้อความนี้ หรือยังคงใช้งานเว็บไซต์ต่อไป บริษัทจะยังคงเก็บคุกกี้ (Cookies) ที่มีความจำเป็นต่อการใช้งานเว็บไซต์ของท่านเท่านั้น ทั้งนี้ ท่านสามารถตั้งค่าการจัดการคุกกี้ได้ตามวิธีการตั้งค่าที่ระบุไว้ในแต่ละเว็บเบราเซอร์ที่ใช้บริการ ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้คุกกี้ของเราได้ที่ นโยบายการใช้คุกกี้ (Cookies Policy) และ ประกาศความเป็นส่วนตัว (Privacy Notice)

×

ศูนย์การตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

เมื่อท่านเข้าชมเว็บไซต์ของเรา อาจมีการจัดเก็บหรือกู้คืนข้อมูลจากเบราว์เซอร์ของท่านในรูปแบบของคุกกี้ ข้อมูลเหล่านี้อาจเป็นข้อมูลเกี่ยวกับท่าน ความชอบของท่าน หรืออุปกรณ์ของท่าน ซึ่งส่วนมากจะถูกใช้เพื่อทำให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้ตามที่ท่านคาดหวัง ข้อมูลเหล่านี้มักไม่ได้ระบุถึงตัวท่านอย่างเฉพาะเจาะจง แต่สามารถให้ประสบการณ์การท่องเว็บแบบปรับแต่งเฉพาะสำหรับท่านมากขึ้น เราเคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวของท่าน โดยให้ท่านสามารถเลือกไม่อนุญาตการทำงานของคุกกี้บางประเภทได้ ท่านสามารถคลิกบนหัวข้อชื่อคุกกี้แต่ละประเภทเพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมและปรับเปลี่ยนการตั้งค่าได้ ทั้งนี้ การปิดการใช้งานคุกกี้บางประเภทอาจส่งผลกระทบต่อประสบการณ์การใช้งานเว็บหรือบริการที่เราได้เสนอให้แก่ท่านได้ รายละเอียดเพิ่มเติม
ยอมรับทั้งหมด
คุกกี้ที่จำเป็น
(Strictly Necessary Cookies)
เปิดใช้งานตลอดเวลา
คุกกี้ประเภทนี้มีความจำเป็นต่อการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้เว็บไซต์สามารถทำงานได้เป็นปกติ มีความปลอดภัย และทำให้ท่านสามารถเข้าใช้เว็บไซต์ได้ เช่น การ log in เข้าสู่เว็บไซต์ การยืนยันตัวตน ทั้งนี้ ท่านไม่สามารถปิดการใช้งานของคุกกี้ประเภทนี้ผ่านระบบของเว็บไซต์ของเราได้
คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์
(Analytic Cookies)
คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน เพื่อให้เราสามารถวัดผล ประเมิน ปรับปรุง และพัฒนาเนื้อหาสินค้า/บริการและเว็บไซต์ของเราเพื่อเพิ่มประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของท่าน ทั้งนี้ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้ประเภทนี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ประเมิน และพัฒนาเว็บไซต์ได้
ยืนยันตัวเลือกของฉัน